Τετάρτη, Ιανουαρίου 13, 2016

Αγγέλα - Μέρος 2ο


Εισαγωγή: Έγραψα σ' ένα κείμενο ό,τι θεώρησα σπουδαίο και αξιόλογο να αποτυπώσω, όπως μπόρεσα, στο χαρτί από τις σκέψεις και τα συναισθήματα που μου γεννήθηκαν στην πρώτη, πριν από λίγες μέρες, επαφή μου με το έργο «Αγγέλα» του Γιώργου Σεβαστίκογλου, εξ αφορμής της επιλογής του έργου αυτού από τη θεατρική ομάδα του Συλλόγου Γυναικών Πειραιά «Η ΠΡΟΟΔΟΣ». Λόγω της έκτασής του, το κείμενο δημοσιεύεται σε δύο δόσεις. Χτες δημοσιεύτηκε το 1ο μέρος (ακολουθήστε τον σύνδεσμο: http://l-d-papadeas.blogspot.gr/2016/01/1.html). Αισθάνομαι, όπως έγραψα και χτες, ότι ανακάλυψα ένα διαμαντάκι, που αγνοούσα την ύπαρξή του, γι’ αυτό θέλω ό,τι αποτύπωσα στο χαρτί να το ανεβάσω στην μπλογκόσφαιρα και να το μοιραστώ μαζί σας. Καλή ανάγνωση!

Θέατρο

Γιώργου Σεβαστίκογλου:   Αγγέλα

Κοινωνικό δράμα σε 7 εικόνες

Γράφει ο Λευτέρης-Δικαίος Παπαδέας

Μέρος 2ο (τελευταίο)

Το έργο τελειώνει χωρίς η Αγγέλα να πάρει απάντηση στο αγωνιώδες ερώτημά της αν θα ζήσει ο Λάμπρος της ή όχι. Η ίδια εκφράζει την επιθυμία της λέγοντας, ουρλιάζοντας: Θα ζήσει! Ωστόσο ο γιατρός (αυτός που θα μπορούσε να γνωρίζει) δεν τη διαβεβαιώνει γι’ αυτό. Η αγωνία παραμένει… Επειδή όμως, όπως ήδη είπαμε, το έργο δεν προορίζεται να ιδωθεί επίπεδα αλλά σε επίπεδα, νά ποια η ανάγνωσή του σε άλλο επίπεδο: Η «Αγγέλα» (το έργο) είναι η Ελλάδα. Η υπηρέτρια Αγγέλα είναι ο λαϊκός άνθρωπος που μισεί το σύστημα εξουσίας (τον Στράτο), λατρεύει τον λαό (τον Λάμπρο) που αντιστέκεται και μάχεται το σύστημα εξουσίας, χωρίς όμως η ίδια να διαθέτει το ανάστημα να σταθεί ανυπότακτος πολέμιος του συστήματος, όπως στέκεται ο Λάμπρος της (συμβολικό το όνομα! - ο Λάμπρος συμβολίζει την ελπίδα της Ελλάδας)· η Αγγέλα (επίσης συμβολικό το όνομα!) ελίσσεται, συμβιβάζεται, αναδιπλώνεται, δεν φτάνει στα άκρα, μέχρι δηλαδή να θυσιάσει την προσωπική της ευτυχία για χάρη του αγώνα. Η Αγγέλα ωστόσο αγωνιά για την τύχη του λαού που αντιστέκεται, και αναρωτιέται αν θ’ ανθίσει το όνειρο, αν θα ζήσει η Ελλάδα των ανθρώπων του λαού. Ποιος όμως να της απαντήσει, και τι;

Φυσικά, ο Γιώργος Σεβαστίκογλου, αφού μεταφέρει επί σκηνής μια σύγχρονη αστική ιστορία, που βέβαια παραπέμπει ευθέως στη σύγχρονη των χρόνων που γράφτηκε το έργο Ιστορία της πατρίδας μας, αν είχε αποτολμήσει να δώσει απάντηση, θα είχε κυριολεκτικά αποτολμήσει να προφητέψει την εξέλιξη της Ιστορίας. Όχι πως ως λογοτέχνης δεν δικαιούταν να το πράξει. Απλώς δεν το επέλεξε. Ή, μάλλον, προσφυώς δεν το επέλεξε. Και η Ιστορία η ίδια δικαίωσε την επιλογή του αυτή, ενώ, από την άλλη, αυτή η σοφή επιλογή ήρθε να προστεθεί στις υπόλοιπες αρετές του κειμένου και να συνηγορήσει και αυτή στην ανάδειξη της διαχρονικότητας του έργου, ως έργου κλασικού της νεοελληνικής δραματουργίας.

Από την «Αγγέλα» του Γ. Σεβαστίκογλου
με τη θεατρική ομάδα της ΚΝΕ

Και πράγματι! Σήμερα, 60 χρόνια από τη συγγραφή του έργου, η αγωνία της Αγγέλας παραμένει ίδια, να μας βασανίζει όλους: Θα ζήσει; Χωρίς απάντηση, αέναο δράμα, ατέλειωτη αγωνία. Δεν έχει σημασία αν τότε, 60 χρόνια πριν, εκφραζόταν η αγωνία αν ο λαός θα έβγαινε νικητής ενάντια στους δωσίλογους, τους πρώην μαυραγορίτες και μετέπειτα διαπλεκόμενους μεγαλοεργολάβους της ανοικοδόμησης, ενάντια στους ΝΑΤΟϊκούς “συμμάχους”, στην κόπρο της ανακτορικής Αυλής κ.λπ. Ούτε έχει σημασία αν αργότερα προβαλλόταν η αγωνία αν ο λαός θα έβγαινε νικητής ενάντια στα χουντικά αποβράσματα. Ούτε κατόπιν αν ο λαός θα απαλλασσόταν από τα δεσμά της ΕΟΚ ή της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή, σήμερα, από τη θηλιά των δανειστών κ.ο.κ. Το ερώτημα το αγωνιώδες μπορεί σε κάθε εποχή να έπαιρνε ή να παίρνει κάποια ειδικότερη μορφή που να εκφράζει κάποιον επίκαιρο άμεσο λαϊκό πόθο, απόρροια των εκάστοτε πολιτικοκοινωνικών δεδομένων, ωστόσο κατά βάση παραμένει πάντοτε ένα και αναλλοίωτο: Είναι το θεμελιακό ερώτημα αν ο λαός θα μπορέσει να ανατρέψει το εκμεταλλευτικό σύστημα που τον καταπιέζει, αν θα μπορέσει να πάρει τελικά ο ίδιος την εξουσία στα χέρια του. Όσο θα μας βασανίζει αυτή η αγωνία επιβίωσης, τόσο το κεντρικό, κατά τη γνώμη μου, ερώτημα του έργου θα παραμένει ζωντανό —αφού το ερώτημα εκφράζει ακριβώς αυτή την αγωνία— και τόσο το έργο θα παραμένει επίκαιρο, θα αντέχει στον χρόνο.

Το έργο αυτό επέλεξε να ανεβάσει ο Σύλλογος Γυναικών Πειραιά Η ΠΡΟΟΔΟΣ (Μέλος της ΟΓΕ) και ήδη η θεατρική ομάδα του Συλλόγου έχει αρχίσει να δουλεύει γι’ αυτό. Εύχομαι από καρδιάς, καλή της επιτυχία!

Υ.Γ.: Αυτό το υστερόγραφο δεν προσφέρει τίποτα όσον αφορά την κατανόηση του έργου· προσφέρει ωστόσο κάτι όσον αφορά την κατανόηση της κακεντρέχειας εντύπων όπως η «Καθημερινή», η προβαλλόμενη και ως… «σοβαρή», ου μην αλλά και της στενομυαλιάς και της παραταξιακής τύφλωσης κάποιων δημοσιογράφων, φαινομένων που έχουν αποτέλεσμα τη γελοιοποίηση αμφοτέρων —εντύπων και δημοσιογράφων.

Δεν συμφωνεί με τα παραπάνω, και πώς θα γινόταν άλλωστε, αφού το έργο έχει έντονη την ταξική χροιά που περιγράφτηκε, η τάχα «σοβαρή» θεραπαινίδα της πλουτοκρατίας «Καθημερινή», η οποία κριτικάροντας πρόσφατη (το καλοκαίρι του ’12) παράσταση της «Αγγέλας» βρίσκει το κείμενο… «γερασμένο»(!), αποσιωπά εντελώς τον ταξικό χαρακτήρα του, αλλά… πώς να γίνει, που θέλει να αμολήσει και τη χολή της ενάντια στο έργο; Καταφεύγει λοιπόν σε λαθροχειρία ολκής: Γράφει ότι στο έργο «διαδραματίζονται οι προσωπικές ιστορίες των νεαρών κοριτσιών» που «πήγαιναν σε αστικά σπίτια “για ένα κομμάτι ψωμί”» και αυτό «ήταν μέσα στην τότε εικόνα της κοινωνίας»… Και συνεχίζει το μελό: «Το έργο αρχίζει με μία αυτοκτονία, μια κοπέλα μένει έγκυος. Ένας αγαπητικός θέλει να τη βγάλει στο κλαρί. Ένας άλλος θέλει να φύγει μετανάστης». Πουθενά κουβέντα για την εκμετάλλευση, τη διαφθορά, τους εκβιασμούς, τις απειλές, το αστυνομικό κράτος, τις διώξεις και εκτελέσεις κομμουνιστών. Αυτά δεν τα είδε ο κριτικός. Είδε όμως και έμαθε —αλίμονο— ότι ο Γιώργος Σεβαστίκογλου είναι «μεσοαστός μαρξιστής διανοούμενος… …που έγραψε την “Αγγέλα” του στη μοσχοβίτικη εξορία του, [και] αντιμετώπισε το θέμα ως κοινωνικό φαινόμενο ενός ασπρόμαυρου καπιταλισμού, όπως τον αντιμετώπιζαν τότε —πριν από 60 χρόνια! — και με τα τότε ισχύοντα κριτήρια ενός ιστορικού υλισμού». Και νά… «Το 1950 ήταν η εποχή που τόσο ο “σοσιαλισμός” [σ.σ.: sic, εντός εισαγωγικών, δηλαδή… σιγά μην ήτανε και σοσιαλισμός!;] όσο και ο καπιταλισμός περιόριζε όσο γινόταν περισσότερο την κυριαρχία και την πρωτοβουλία του ανθρώπου πάνω στη δουλειά του» και άλλα αντικομμουνιστικά φληναφήματα. Μωραίνει ο Κύριος ον βούλεται απολέσαι…

Πειραιάς, 10 Ιανουαρίου 2016

Το έργο «Αγγέλα» σε ραδιοφωνική μετάδοση μπορείτε να το κατεβάσετε από εδώ:
http://www30.zippyshare.com/v/23132073/file.html