Το πλεόνασμα... κοστίζει!

Ναι, το λέει και η γελοιογραφία. Αν και το ξέρουμε δα! Ποιος το έχει πληρώσει το —όποιο και αν υπάχει— «πρωτογενές πλεόνασμα», για το οποίο επαίρεται η κυβέρνηση; Μήπως οι τραπεζίτες ή οι μεγαλοκαπιτάλες; Όχι, βέβαια! Το σύνηθες υποζύγιο, ο λαός…

Κάπως έτσι είναι πάντα τα πρω(κ)τογενή πλεονάσματα…

Καλό σου ταξίδι, στρατηγέ!

Έφυγε αθόρυβα από κοντά μας χτες βράδυ ένας δικός μας σπουδαίος άνθρωπος, το ίδιο αθόρυβα όπως πορεύτηκε σ' όλη του τη ζωή, αφήνοντας σε μας πολύτιμη παρακαταθήκη αυτή την αθόρυβη αλλά λαμπρή πορεία του. Ο αντιστράτηγος ε.α. Μιχάλης Βαρδάνης, ο «στρατηγός» για τους συναγωνιστές του, τώρα πια θα παρακολουθεί από τον θρόνο του ψηλά στους ουρανούς τους συναγωνιστές του, να πορεύονται αυτοί στα χνάρια του.

Για να τιμήσω τη μνήμη του, διάλεξα ένα δικό του, ενδιαφέρον οπωσδήποτε, κείμενο, που δημοσιεύτηκε στο κυριακάτικο φύλλο του «Ριζοσπάστη», στις 17 Οκτωβρίου 2010:

Ελληνες εξόριστοι αξιωματικοί στη Νάξο και η απόδραση των δώδεκα

Πρωτοσέλιδο «Ριζοσπάστη», 14 Νοέμβρη 1945 -

Ημουνα μαθητής Δημοτικού όταν στην κοινωνία της Απειράνθου έσκασε η είδηση: Αποδράσανε από τη Νάξο οι εξόριστοι Ελληνες αξιωματικοί! Ετυχε να έχω στενό συγγενή αξιωματικό που υπηρετούσε εκείνη την εποχή στα πολεμικά μέτωπα και το γεγονός της απόδρασης εξόριστων αξιωματικών γεννούσε στο παιδικό μου μυαλό πιεστικά ερωτήματα: Γιατί εξόριστοι; Γιατί αποδράσανε; Ποια θα είναι η τύχη τους; Φαίνεται, όμως, πως οι ταραχώδεις εκείνοι καιροί δεν άφηναν περιθώρια πειστικών απαντήσεων στα ερωτήματά μου παρόλο που διαισθανόμουνα έναν απόκρυφο θαυμασμό των ερωτώμενων. Στους δύσκολους για τη χώρα μας και το λαό μας μεταπελευθερωτικούς χρόνους, ακόμη και οι μικρές και απόμακρες από το κέντρο κοινωνίες διατηρούσαν, έστω και με πολλές προφυλάξεις, τη φλόγα της Εποποιίας της Εθνικής μας Αντίστασης. Κι οι εξόριστοι αξιωματικοί στη Νάξο υπήρξαν από τους πρωταγωνιστές.

Πέρασαν χρόνια από τότε και μόνιμος πλέον νέος αξιωματικός βίωνα μαζί με πολλούς συναδέλφους μου και των τριών Οπλων τους διαχωρισμούς και τις διώξεις που εξελίχτηκαν σε «πογκρόμ» στα εφτά χρόνια της αμερικανοκίνητης χούντας της 21 Απρίλη 1967. Εκείνες οι διώξεις μού έλυσαν διά παντός τις παιδικές μου απορίες για τους Ελληνες εξόριστους αξιωματικούς στη Νάξο και την απόδραση. Είχα τύχη αγαθή, στον πρώτο χρόνο της μεταπολίτευσης, όταν ιδρύαμε το Σύνδεσμο της Αντιδικτατορικής Αντίστασης, να γνωρίσω δύο ξεχωριστές μορφές αγωνιστών, τους Στέφανο Παπαγιάννη και Βασίλη Βενετσανόπουλο, εξόριστους λοχαγούς στη Νάξο, μέλη της ομάδας απόδρασης και δεσμώτες της χούντας, στη μνήμη των οποίων και αφιερώνω αυτή μου τη γραφή.

Από τους αρχαίους χρόνους μέχρι τη νεότερη ιστορία μας τα νησιά του Αρχιπελάγους και κυρίως αυτά των άγονων γραμμών «φιλοξένησαν» πολιτικούς αντιπάλους αυταρχικών κρατικών εξουσιών.

Μαχητές του ΔΣΕ κάπου στα βουνά

Οι αγαθοί νησιώτες τούς αντιμετώπιζαν με δέος και προφυλάξεις. Για τους επώνυμους έτρεφαν κρυφό θαυμασμό και μερικές φορές επηρεάζονταν από την ιδεολογία τους! Αλλωστε τα εκλογικά αποτελέσματα της Ικαρίας σε όλες τις εκλογικές αναμετρήσεις το καταδείχνουν. Ενα στενό μου συγγενή λεβέντη, βοσκό, που διακρινόταν για την παλικαριά και αξιοσύνη του, ο πάππος του του έδωσε το παρωνύμιο «Σκαρβέλης» κι αυτό διατηρήθηκε μέχρι του θανάτου του εγγονού στα βαθιά γεράματα. Ηταν ο θαυμασμός του πάππου στον επαναστάτη της 3 Σεπτέμβρη 1843 συνταγματάρχη Σκαρβέλη που το βαυαρικό καθεστώς του Οθωνα τον είχε εξορίσει στη Νάξο.

Ο γνωστός πολιτικός της Αριστεράς καθηγητής Αλέξανδρος Σβώλος ήταν εξόριστος της Μεταξικής δικτατορίας στην Απείρανθο. Οταν στη μάχη της Αθήνας, το Δεκέμβρη του 1944, σκοτώθηκε από σφαίρες των Αγγλων του Σκόμπυ στην πλατεία Μεταξουργείου, ένας νέος Απεραθίτης δικηγόρος, μαχητής του ΕΛΑΣ, ο Γιάννης Κατεινάς, οι αδελφές του νεκρού, στη συμφορά τους, μνημόνευσαν σε μοιρολόι τη σχέση του αδελφού με τον πολιτικό εξόριστο:

Ιντα σούκαμε(ν) ο Σβώλος

και σε κλαίει ο κόσμος όλος.

Οι συμφωνίες του Λιβάνου και της Καζέρτας που υπέκρυπταν τη στρατηγική των Αγγλων για τον έλεγχο της Ελλάδας και την επάνοδο του Βασιλιά.

Σήμερα το σκότος κι ο σκοταδισμός...

Παραμονή των Φώτων, μεσημέρι, βρίσκομαι στο μετρό, στον δρόμο για το σπίτι μου, στον Πειραιά, επιστρέφοντας από τα βόρεια. Έχω βρει θέση, καθώς επιβιβάστηκα πολύ… βόρεια, και, έτσι καθιστός, πότε απορροφημένος στις σκέψεις μου δεν προσέχω τίποτα γύρω μου, πότε η προσοχή μου αποσπάται από κάτι, όχι τίποτα το ιδιαίτερο —δεν έτυχε—, που μηχανικά τραβάει για λίγο το μάλλον αδιάφορο βλέμμα μου. Παιδάκια, αλλά και… λίγο μεγαλύτεροι μπαίνουν στο βαγόνι σε κάθε σταθμό για να πουν τα κάλαντα:

Σήμερα τα Φώτα κι ο φωτισμός
και χαρά μεγάλη στους ουρανούς…

Έτσι φτάνουμε στο Μέγαρο Μουσικής. Στο βαγόνι μπαίνουν μια νεαρή τσιγγάνα, γύρω στα 30 κάτι, με ένα κοριτσάκι γύρω στα 10, έμοιαζε κόρη της, πανέμορφες και οι δύο, καθαρές και περιποιημένες —αν έχουν κάποια σημασία αυτά… Λένε τα κάλαντα. Αντικριστά μου έχει καθήσει (από την προηγούμενη στάση;) μια καλοντυμένη κυρία, σχεδόν συνομίλική μου (γύρω στα 65). Οι τσιγγάνες περνάνε από δίπλα της:

…Κάτω στον Ιορδάνη τον ποταμό
κάθετ' η κυρά μας η Παναγιά…

Η "κυρία" (τα εισαγωγικά, δηλωτικά του αταίριαστου, όπως θα δείτε, γι' αυτήν τίτλου που χρησιμοποιώ) αντικρύ μου δυσανασχετεί και στρεφόμενη σ' εμένα (βρήκε…), αμολάει το δηλητήριό της, μ' ένα απαίσιο μείγμα κακίας, υπεροψίας και ειρωνείας… η "κυρία" ("Κ")…

"Κ": Έχουν οι γύφτοι Παναγία;