 |
| Ο άγγελος ο Ιτζουμέρ |
Αφορμή για τη σημερινή ιστογραφή μου αποτέλεσε το ημέλι μιας αναγνώστριας, άγνωστής μου στην… επίγεια ζωή —εννοώ την πραγματική ζωή, σε αντιδιαστολή με τη διαδικτυακή, βέβαια. Σ' αυτή την αναγνώστρια χρωστώ την ανακάλυψη ενός θησαυρού —και πάλι διευκρίνηση, ίσως όχι αναγκαία: δεν πρόκειται για… υλικό θησαυρό αλλά για καλλιτεχνικό, επομένως άυλο, πνευματικό ας πούμε. Και μιας και σήμερα οι χριστιανοί γιορτάζουν το Άγιο Πνεύμα, ας τιμήσουμε κι εμείς το Ανθρώπινο Πνεύμα —αυτό που, από κάθε άποψη, νομίζω, έχει μεγαλύτερη ανάγκη να το τιμάμε και να το λατρεύουμε. Καλή μου (διαδικτυακή) φίλη, δεν αναζητούσα αυτή τη συγκυρία για να υλοποιήσω την υπόσχεση που σου έδωσα και να γράψω σήμερα, έτσι καθυστερημένα, για τον καλλιτέχνη που μου γνώρισες με το ημέλι σου· δεν θα άξιζε τον κόπο να αναβάλω κάτι τόσο σημαντικό για έναν μάλλον ασήμαντο λόγο· άλλοι λόγοι, πεζοί και προσωπικοί, συντέλεσαν σ' αυτό. Απλώς επισημαίνω τη σύμπτωση —λιγάκι φλύαρα ίσως.
Δεν ξέρω αν θα το αποφύγω σήμερα να εξακολουθήσω να ακροβατώ στο μεταίχμιο μεταξύ του πραγματικού και του ιδεατού, του υλικού και του πνευματικού, του φυσικού και του μεταφυσικού. Μάλλον όχι, αλλά δε βαριέσαι… Κάπου κάπου μια τέτοια παρέκβαση από την πραγματιστική, υλιστική και φυσιοκρατική μονοτονία (μου) ίσως είναι αναγκαία. Λοιπόν, ας μιλήσουμε για τους αγγέλους:
Οι άγγελοι… Χαριτωμένα άφυλα πλασματάκια· είναι αγοράκια ή κοριτσάκια; Ό,τι θέλετε ή προτιμάτε: είναι άγγελοι! Άγγελοι… Και πού ζουν; Στον ουρανό ή στη Γη; Μάλλον δεν γνωρίζουν σύνορα, κινούνται με άνεση μεταξύ ουρανού και Γης, το ίδιο άνετα ακόμη και ανάμεσά μας. Το σχήμα τους αποδίδεται, με την ίδια πάντοτε ευκολία, τόσο σε καθαγιασμένες υπαρκτές, γήινες, όσο και σε φανταστικές, ιδεατές μορφές αγωνιστών κι ηρώων. Άγγελοι… Ναι, αλλά τι μας (αν)αγγέλουν άραγε; Ό,τι πρέπει ή ό,τι η ευαισθησία μας μάς έχει προετοιμάσει κάθε φορά να δεχτούμε: τη χαρά ή τη λύπη, τη λύτρωση ή την καταδίκη, τη ζωή ή τον θάνατο, τη ζωή μαζί με τον θάνατο, την επιβεβαίωση της αέναης αρχής και του αδυσώπητου τέλους αυτού του αδήριτου κύκλου του κόσμου μας… Έναν τέτοιο άγγελο, εκτελεστή και λυτρωτή, αμείλικτο κι ευαίσθητο, σκληρό και καλοσυνάτο, γνώρισα ακολουθώντας το μονοπάτι (το ηλεκτρονικό) στο ημέλι της φίλης, ή μάλλον γνώρισα… δύο αγγέλους: Πρώτα τον «Άγγελο τον Ιτζουμέρ» και στη συνέχεια τον δημιουργό αυτουνού, τον Άγγελο Παπαγεωργίου. Αλλά ας σας παρουσιάσω τους δύο αυτούς αγγέλους με την αντίστροφη χρονική σειρά γνωριμίας, δηλαδή πρώτα τον άγγελο-δημιουργό κι ύστερα τον άγγελο-δημιούργημα.
Ο δημιουργός είναι ο Άγγελος Παπαγεωργίου, Ηπειρώτης στην καταγωγή, τραγουδοποιός, μουσικοσυνθέτης, ποιητής και ακορντεονίστας. Ένας ταλαντούχος καλλιτέχνης, πολιτικοποιημένος και ευαίσθητος. Στο έργο του, τόσο στην ποίηση όσο και στη μελωδία, είναι έντονη η επιρροή από τη γενέτειρά του, την Ήπειρο. Έχει κυκλοφορήσει (απ' όσες πληροφορίες βρήκα στο ίντερνετ, δεν μου έστειλε κανένας, βέβαια, …δελτίο Τύπου) ένα άλμπουμ το 2013 με τίτλο Σταυρωμένος Απρίλης και πρόσφατα το άλμπουμ με τίτλο Ο άγγελος ο Ιτζουμέρ, τον τίτλο ενός από τα τραγούδια του δίσκου.
Το δημιούργημα, λοιπόν, του Άγγελου Παπαγεωργίου είναι ο άγγελος ο Ιτζουμέρ, ο οποίος, σύμφωνα με το φερώνυμο τραγούδι: «…ψηλά στ' αντάρτικα παλιά Ηπειρώτικα λημέρια/ κατέβηκε ένας άγγελος με μάνλιχερ στα χέρια…» και «…Στους βράχους γιάφκα έστησε, κρυψώνα στα Τζουμέρκα,/ γι' αυτό Ιτζουμέρ τον βάφτισαν ο άνεμος κι η πέτρα…». Ιτζουμέρ, λοιπόν, από τα Τζουμέρκα όρη. Στο τραγούδι Μαύρο τριαντάφυλλο, ο ίδιος άγγελος εμφανίζεται μ' ένα «μαύρο τριαντάφυλλο» («σαρανταπεντάρι»!) στο υπουργείο και… «…Χόρεψε η σφαίρα πεντοζάλη, μες στου υπουργού την κεφαλή…». Σκληρές εικόνες, που όμως, περίτεχνα δοσμένες, με λιτό λυρισμό, δεν αφήνουν περιθώρια να εγκαταλείψει κανείς τον κόσμο των ιδανικών και να διολισθήσει σε μελό καταστάσεις. Και αν διερωτήθηκα για την ορθότητα από μαρξιστικής σκοπιάς της ιδέας του Ιτζουμέρ, όταν υπέβαλα την κεντρική ιδέα του έργου στη σχετική βάσανο, όχι κατά την πρώτη επαφή μου με αυτό —τότε δεν αισθάνθηκα καμία επιφύλαξη να την αποδεχθώ, να την αγκαλιάσω— αλλά μετέπειτα, όταν διύλισα τον κώνωπα προκειμένου να καταλήξω κατά πόσο θα μπορούσα να το δημοσιεύσω εδώ, κατέληξα ότι μια τέτοια κριτική θα ήταν ασύμμετρη για ένα θαυμάσιο καθόλα έργο. Ο άγγελος είναι πολύ εύπλαστη έννοια, όπως είδαμε. Έτσι, εγώ θα ήθελα, και νομίζω πως μου το επιτρέπει τούτο ο στίχος, να βλέπω τον Ιτζουμέρ σαν κάποιον λαϊκό επαναστάτη.
Ακούστε στη συνέχεια δύο τραγούδια από τον δίσκο «Ο άγγελος ο Ιτζουμέρ» του Άγγελου Παπαγεωργίου, που κυκλοφόρησε φέτος τον Μάη από την FM RECORDS. Οι τίτλοι των τραγουδιών που παραθέτω —Ο άγγελος ο Ιτζουμέρ, το πρώτο, και Μαύρο τριαντάφυλλο, το δεύτερο— είναι ταυτόχρονα σύνδεσμοι (λινκ) που παραπέμπουν στις αντίστοιχες σελίδες του Youtube, απ' όπου μπορείτε επίσης να τα ακούσετε, αλλά και να περιπλανηθείτε και να εξερευνήσετε κι άλλα τραγούδια του Άγγελου Παπαγεωργίου, είτε από τον ίδιο δίσκο είτε από άλλες δουλειές του. Μπορείτε επίσης να επισκεφτείτε το ιστολόγιό του aggelospapagewrgiou.blogspot.gr. Καλή σας ακρόαση!
στίχοι: Γιώργος Νικολακάκος & Άγγελος Παπαγεωργίου
μουσική-ερμηνεία: Άγγελος Παπαγεωργίου
ενορχήστρωση: Χρήστος Γιαννόπουλος
Ο άγγελος ο Ιτζουμέρ
Μια νύχτα που 'βρεχε φωτιά κι έπεφτε μαύρο χιόνι
και πίναν' το αίμα του λαού τ' αφεντικά κι οι αρχόντοι,
ψηλά στ' αντάρτικα παλιά Ηπειρώτικα λημέρια
κατέβηκε ένας άγγελος με μάνλιχερ στα χέρια.
Το μάνλιχερ κροτάλιζε κι ο άγγελος εβόα
με μαύρα πλατανόφυλλα, πλεγμένα τηλεβόα:
"-Γιάπηδες, βιομήχανοι κι αστοί, μετανοήστε,
τη φτώχεια και την εργατιά σκύψτε, υπηρετήστε!"
Γάζωνε με το μάνλιχερ, άρπαγες τραπεζίτες,
ξεπουλημένους υπουργούς, πολιτευτές αγύρτες!
Στους βράχους γιάφκα έστησε, κρυψώνα στα Τζουμέρκα,
γι' αυτό Ιτζουμέρ τον βάφτισαν ο άνεμος κι η πέτρα…!
στίχοι: Γιώργος Νικολακάκος
μουσική-ερμηνεία: Άγγελος Παπαγεωργίου
ενορχήστρωση: Χρήστος Γιαννόπουλος
Μαύρο τριαντάφυλλο
Άγγελος-εξάγγελος Κυρίου,
άγγελος χλωμός σαν το φλουρί,
μπήκε στα σκαλιά του υπουργείου.
Σούζα στην εξώπορτα οι φρουροί
"-Θαύμα, είπαν, κι έλευση Κυρίου!"
κι άναψαν το φόβο τους κερί…
Άστραψε το σαρανταπεντάρι
-μαύρο τριαντάφυλλο καυτό-
"-Υπουργέ, αν είσαι παλληκάρι,
γράψε παροχές για το λαό!
Φράγκα δώσ' στο μεροκαματιάρη!
Πάρ' τα από το βιομήχανο!"
Κόρακας κοράκου μάτι αν βγάλει,
θα γυρίσει ανάποδα η Γη…
Χόρεψε η σφαίρα πεντοζάλη,
μες στου υπουργού την κεφαλή.
"-Να ξανάρθεις, άγγελέ μας, πάλι!"
φώναξαν στην πόρτα οι φρουροί…
Χόρεψε η σφαίρα πεντοζάλη,
μες στου υπουργού την κεφαλή.
"-Να ξανάρθεις, άγγελέ μας, πάλι!"
φώναξαν στο δρόμο οι φτωχοί…
Άγγελε, από καρδιάς εύχομαι να είναι καλοτάξιδος ο άγγελός σου/μας ο Ιτζουμέρ! Και καλοδεχούμενος απ' όλους τους «φτωχούς» που «φωνάζουν στον δρόμο»!
ΠΡΟΣΘΗΚΗ στις 22:30: Πριν από λίγο έμαθα για τον από μέρες αναμενόμενο κυβερνητικό ανασχηματιμό, αλλά αυτά αφορούν, όπως έγραψε ο Κασιμάτης στην Καθημερινή, «έναν κόσμο από τον οποίο έχει αποκλεισθεί τελείως το στοιχείο της έκπληξης». Εμείς οι «μόνοι» (σ.ιστ.: ο Κασιμάτης εννοεί μοναχικοί) θα γράψουμε σίγουρα όταν συμβεί η έκπληξη, όπως όταν εμφανιστεί, ας πούμε, ο άγγελος ο Ιτζουμέρ!
