Σε επιστολή της προς τον ΟΗΕ, η οποία διέρρευσε στο διαδίκτυο, η Τουρκία υποστήριξε ότι είχε προειδοποιήσει το βομβαρδιστικό 10 φορές μέσα σε πέντε λεπτά πριν τα F-16 πυροδοτήσουν βλήματα αέρος-αέρος. Η επιστολή αναφέρει ότι το αεροπλάνο πετούσε 17 δευτερόλεπτα μέσα σε τουρκικό εναέριο χώρο πριν καταρριφθεί.
 |
 |
Το Υπουργείο Άμυνας της Ρωσίας αρνήθηκε οποιαδήποτε προσπάθεια επικοινωνίας εκ μέρους της Τουρκίας πριν από το περιστατικό.
Ανέφερε ότι το Su-24 που καταρρίφθηκε δεν είχε ποτέ μπει στον τουρκικό εναέριο χώρο, επιδεικνύοντας μια καταγραφή πτήσης που έρχεται σε αντίθεση με αυτό που δόθηκε από την Άγκυρα. Το υπουργείο πρόσθεσε ότι το Su-24 καταρρίφθηκε πάνω από το συριακό έδαφος, περίπου 1 χιλιόμετρο από τα σύνορα, και συνετρίβη 4χλμ από αυτά.
Ο Ρώσος στρατιωτικός είπε ότι το τουρκικό αεριωθούμενο F-16 που κατέρριψε το ρωσικό πολεμικό αεροπλάνο είχε εισέλθει στον εναέριο χώρο της Συρίας προκειμένου να επιτεθεί, σε μια πράξη που παραβίασε την κυριαρχία της χώρας.
Προηγούμενα περιστατικά
Η Ρωσία και η Τουρκία είχαν στο παρελθόν διαφωνίες σχετικά με την πτήση ρωσικών στρατιωτικών αεριωθουμένων κοντά στα σύνορα με την Τουρκία. Στις αρχές Οκτωβρίου, ένα ρωσικό πολεμικό αεροπλάνο για λίγο μπήκε στον τουρκικό εναέριο χώρο κάνοντας ελιγμό διαφυγής, όπως είπε αργότερα Ρώσος στρατιωτικός, ύστερα από το κλείδωμα του ρωσικού σκάφους από τουρκικό μαχητικό αεριωθούμενο.
Η Άγκυρα διαμαρτυρήθηκε και η Ρωσία ζήτησε συγγνώμη για το λάθος, και αυτό φάνηκε πως ήταν το τέλος της διαμάχης.
«Θα προειδοποιούμε με φιλικό τρόπο οποιαδήποτε χώρα παραβιάζει τα σύνορά μας. Η Ρωσία είναι φίλη και γείτονάς μας. Δεν υπάρχει ένταση μεταξύ της Τουρκίας και της Ρωσίας κατ’ αυτή την έννοια. Το θέμα της Συρίας δεν αποτελεί τουρκο-ρωσική κρίση», δήλωσε τότε ο πρωθυπουργός της Τουρκίας Αχμέτ Νταβούτογλου.
Ακόμη και εάν η τουρκική εκδοχή περί του τι συνέβη την Τρίτη είναι αληθινή, η αντίδραση στην προβαλλόμενη παραβίαση από τη Ρωσία φαίνεται να είναι δυσανάλογη και έρχεται σε αντίθεση με τη θέση της Άγκυρας. Το 2012, η Τουρκία σε μια συριακή επίθεση έχασε ένα πολεμικό αεροπλάνο Φάντομ F-3 που ξεστράτισε και βρέθηκε στη συριακή επικράτεια.
«Μια βραχυχρόνια παραβίαση συνόρων δεν μπορεί ποτέ να αποτελέσει πρόφαση για επίθεση» δήλωσε στο BBC εκείνη την εποχή ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος ήταν τότε πρωθυπουργός, εκφράζοντας την οργή του για την κατάρριψη του αεροπλάνου.
Και η Τουρκία έχει διαμορφώσει προηγούμενη εικόνα όσον αφορά την παραβίαση του εναέριου χώρου άλλων εθνών. Το 2005, η Τουρκία εισήλθε στον ελληνικό εναέριο χώρο 1.017 φορές, δηλαδή με συχνότητα 40 φορές την ημέρα, σύμφωνα με έγγραφο του WikiLeaks.
Η οργή της Ρωσίας σχετικά με το περιστατικό επιτείνεται από το γεγονός ότι αυτό συνέβη λίγο χρόνο αφότου η Μόσχα υπέγραψε συμφωνία με την Ουάσινγκτον για τον τρόπο αποτροπής τέτοιων γεγονότων στη Συρία, όπου και τα ρωσικά πολεμικά αεροσκάφη και αεροσκάφη της υπό τις ΗΠΑ συμμαχίας εκτελούν αντιτρομοκρατικές αποστολές. Η Τουρκία είναι μέρος της αμερικανικής συμμαχίας και υπόκειται στους κανόνες που έχουν συμφωνηθεί.
Διαμαρτυρία στο ΝΑΤΟ
Μία από τις πρώτες κινήσεις της Τουρκίας μετά από το περιστατικό ήταν να απευθυνθεί στους συμμάχους της στο ΝΑΤΟ, ενώ κώφευσε στα αιτήματα της Ρωσίας για επικοινωνία, σύμφωνα με το ρωσικό Υπουργείο Άμυνας. Η συμμαχία εξέφρασε την υποστήριξή της για το μέλος της.
«Στεκόμαστε αλληλέγγυοι με την Τουρκία και υποστηρίζουμε την εδαφική ακεραιότητα της συμμάχου μας στο ΝΑΤΟ, της Τουρκίας», δήλωσε ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Γιενς Στόλτενμπεργκ ύστερα από την έκτακτη σύνοδο.
Όμως, οι εξηγήσεις της Άγκυρας προς τους συναδέλφους μέλη της συμμαχίας, δεν ήταν τόσο πειστικές, σύμφωνα με την ανταπόκριση.
«Ένας αριθμός των εκπροσώπων των χωρών μελών της συμμαχίας αντέδρασε πολύ συγκρατημένα στις τουρκικές αιτιάσεις», δήλωσε στο RIA Novosti εμπιστευτική πηγή για τη σύνοδο.
Η πηγή πρόσθεσε ότι οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις δεν κάλεσαν 10 φορές αλλά μόνο δύο πριν ανοίξουν πυρ, και ότι οι καταγραφές των εν λόγω επικοινωνιών «χαρακτηρίζονται ως απολύτως αδιευκρίνιστες».
Ατελείς κανόνες εμπλοκής
Μέχρι στιγμής το περιστατικό φαίνεται να συμπυκνώνεται στο ότι η Τουρκία είτε παραβίασε τους δικούς της κανόνες εμπλοκής είτε επέδειξε εξαιρετικά επιθετική προσέγγιση σε ξένα πολεμικά αεροπλάνα. Η χρήση βίας είναι δικαιολογημένη για την υπεράσπιση των εθνικών συνόρων, αλλά συνήθως απαιτείται σαφής και άμεση απειλή προκειμένου να καταφύγει κανείς σε τέτοια δραστικά μέτρα.
Η Ρωσία και η Τουρκία είναι (ή τουλάχιστον ήσαν) φίλια έθνη και οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις θα ήταν βάσιμο να αναμένουν ότι οποιοδήποτε μη ταυτοποιημένο αεροπλάνο πλησιάζει την Τουρκία από τη Συρία θα μπορούσε να είναι ρωσικό. Σε ελάχιστα λεπτά αποφάσισαν ότι τα «μη ταυτοποιημένα» πολεμικά αεροσκάφη συνιστούν απειλή για την Τουρκία και αντέδρασαν με θανατηφόρο πλήγμα. Για μια παραβίαση 17 δευτερολέπτων, σύμφωνα με την Τουρκία.
Λαμβάνοντας υπόψη τα στενά χρονικά όρια, η απόφαση για την πυροδότηση που βλήματος μάλλον πάρθηκε πριν ακόμη λάβει χώρα η υποτιθέμενη παραβίαση.
Η βιασύνη της Τουρκίας έρχεται σε αντίθεση με τον τρόπο που η υπό τις ΗΠΑ συμμαχία εμπλέκεται με τρομοκρατικές δυνάμεις. Σε μια πρόσφατη επίθεση σε φάλαγγα φορτηγών, έστειλε μαχητικά αεροσκάφη 45 λεπτά νωρίτερα για να ρίξουν φυλλάδια προειδοποίησης για επικείμενη επίθεση.
Προμελετημένη πρόκληση;
Σύμφωνα με ορισμένους εμπειρογνώμονες, η απόφαση πιθανόν να είχε ληφθεί πολύ πριν από το περιστατικό και η κατάρριψη του ρωσικού πολεμικού αεροπλάνου πιθανόν να ήταν μια προμελετημένη πράξη από την πλευρά της Τουρκίας.
«Το αεροπλάνο αυτό δεν έκανε κανέναν ελιγμό για να επιτεθεί στην επικράτεια» είπε στο Fox News ο πρώην Υπαρχηγός του Επιτελείου της Πολεμικής Αεροπορίας των ΗΠΑ, Αντιπτέραρχος Τομ Μακινέρνεϊ. «Ήταν πιθανότατα πιεστικά τα χρονικά περιθώρια, αυτό είναι σωστό. Αλλά αυτό μονάχα δεν μπορεί να αποτελέσει λόγο για να βάλεις και να καταρρίψεις».
«Εγώ πραγματικά δεν εμπιστεύομαι τον Πρόεδρο Ερντογάν σε ό,τι κάνει» πρόσθεσε. «Νομίζω ότι ήταν ένας υπερβολικά επιθετικός χειρισμός, και στην περιοχή δικαιοδοσίας του NORAD [North American Aerospace Defense = Αεροδιαστημική Άμυνα Βόρειας Αμερικής] δεν θα χρησιμοποιούσαμε αυτό το είδος των κανόνων εμπλοκής. Αυτό [που έγινε] έπρεπε να είχε προσχεδιαστεί».
Υπάρχουν κι άλλα στοιχεία που συνηγορούν στην εκδοχή της πρόκλησης. Τουλάχιστον τέσσερις διαφορετικοί άνθρωποι κατάφεραν να βιντεοσκοπήσουν την πτώση του ρωσικού αεροπλάνου από διαφορετικά σημεία, παρά το ότι η πτώση διαρκεί περίπου ένα λεπτό. Θα μπορούσε κάποιος να υποψιαστεί ότι γνώριζαν εκ των προτέρων ότι το αεροπλάνο θα καταρριπτόταν.
«Φαίνεται ότι τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης γνώριζαν για το περιστατικό εκ των προτέρων. Μια αντιρωσική προπαγάνδα είχε ξεκινήσει στις 23 Νοεμβρίου το βράδυ, και οι κάμερες ήταν ήδη εκεί για την επόμενη ημέρα, για να κινηματογραφήσουν την πτώση του ρωσικού αεροπλάνου» δήλωσε στην ειδησεογραφική ιστοσελίδα Lenta.ru, ο Βλαντιμίρ Αβάτκοφ, ένας επιστήμονας στον τομέα της πολιτικής, που ειδικεύεται σε μελέτες για την Τουρκία στο MGIMO [МГИМО – Πανεπιστήμιο Διεθνών Σχέσεων Μόσχας], κορυφαίο πανεπιστήμιο της Ρωσίας για τις εξωτερικές σχέσεις.
Το περιστατικό είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο δύο Ρώσων στρατιωτικών -ενός από τους πιλότους και ενός ναυτικού που σκοτώθηκε σε επίθεση εναντίον ρωσικού ελικοπτέρου που στάλθηκε για τη διάσωση των δύο πιλότων του βομβαρδιστικού αεροπλάνου Su-24.
Οι σχέσεις της Ρωσίας με την Τουρκία έχουν υποστεί βαρύ πλήγμα, με τη Μόσχα να κατηγορεί την Άγκυρα για υποβοήθηση και υποκίνηση τρομοκρατών προκειμένου να προστατεύσει τα έσοδα από το λαθρεμπόριο πετρελαίου, σε συμπαιγνία με το Ισλαμικό Κράτος. Ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν αποκάλεσε το περιστατικό «πισώπλατη μαχαιριά».
ΠΗΓΗ: https://www.rt.com/news/323369-turkey-downed-russian-jet/ (Μετάφραση: Λ.-Δ. Παπαδέας)
