Πέμπτη, Φεβρουαρίου 09, 2012

Η Α.Ε.[1] η Ανοησία

— — — — — — — — — — — — — — — — —

[1] Α.Ε.: Αυτής Εξοχότης

— — — — — — — — — — — — — — — — —

Σήμερα παραμερίζω για να περάσει η Εξοχότητά της. Το ελάχιστο που μπορώ να κάνω εγώ, ο μικρός κι ασήμαντος, για μια τέτοια απροσμέτρητου μεγέθους φυσιογνωμία, είναι να της παραχωρήσω ταπεινά το βήμα και να υποκλιθώ με συντριβή μπροστά της. Ανίκητη ανά τους αιώνες, η Αυτής Εξοχότης η Ανοησία έχει κατακτήσει τον σεβασμό όλων μας. Η τροπαιοθήκη της πλουσιότατη: ποιος άραγε, όσο κι αν επαίρεται για την οξύνοιά του, δεν έχει επιμετρήσει την ασημαντότητά του ενώπιόν της, όταν αφρόνως αποτόλμησε να αντιπαρατεθεί μαζί της; Υποδεχθείτε λοιπόν, αγαπητοί μου, την Αυτής Εξοχότητα την Ανοησία, που παρουσιάζεται εκθαμβωτική, σε όλο της το μεγαλείο, μπροστά σας διά γραφίδος Γκέλετ Μπέργκες (Gelett Burgess).

Τώρα —το βλέπω— μερικοί δυσανασχετείτε με τη σημερινή επιλογή μου· τόσα και τόσα γίνονται γύρω μας, θα σκέπτεστε, κι εσύ… χτενίζεσαι! Μα τι λέτε; Μικρό κι ασήμαντο πράγμα είναι η ανοησία; Εδώ κοτζάμ «Καθημερινή», η ναυαρχίδα (προσοχή, διαβάστε ολόκληρη τη λέξη παρακαλώ!) του αστικού Τύπου, η "σοβαρή", φιλοξενεί στο χτεσινό φύλλο της, στις 8 του μήνα, εκτός από τον τρισμέγιστο Μανδραβέλη, ένα περισπούδαστο άρθρο του Βασίλη Μοναστηριώτη, επίκουρου καθηγητή Πολιτικής Οικονομίας της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, στο London School of Economics and Political Science (LSE), με τίτλο Χρωματιστές ανοησίες, στο οποίο με περισσή λογική κι επιστημοσύνη (λέμε τώρα…) προσπαθεί να μας πείσει, ούτε λίγο ούτε πολύ, ότι οι Παπαδήμιοι θέλουν το καλό μας, και μάλιστα ότι κι αυτές οι (τάχα) «κόκκινες γραμμές» των (τάχα) διαπραγματευτών με τη "σκληρή" τρόικα είναι σκέτη ανοησία, «χρωματιστή μπούρδα». Πάρτε μια γεύση:

Θα μου πείτε, μέχρι να γίνουν όλα αυτά (σημ. ιστολόγου: αυτά που απαιτούν οι τροϊκανοί) θα περάσει χρόνος και μέχρι τότε ο κοσμάκης θα πεινάσει. Ε, ας πεινάσει. Μήπως άμα χρεοκοπήσουμε θα γεμίσει ως διά μαγείας η κοιλιά του νηστικού; Ας πεινάσει λοιπόν ο νηστικός, αρκεί να ξέρει ότι κάτι αλλάζει, ότι κάτι γίνεται. Ας δείξουμε στην τρόικα ότι προσπαθούμε, ότι μπορούμε, ότι θέλουμε, και ας πάμε στη συνέχεια να διεκδικήσουμε καλύτερους όρους και ηπιότερα μέτρα.

Ας αφήσουμε λοιπόν τις κόκκινες γραμμές και τις χρωματιστές μπούρδες και ας προσπαθήσουμε όλοι μαζί να φτιάξουμε τη χώρα από την αρχή και να τη φέρουμε στη θέση που νομίζουμε πως της αξίζει. Αν μπορούμε. Αν της αξίζει.

Αμ, κύριε Μοναστηριώτη μας, υψώσατε αναιδέστατα την ευφυΐα σας, χωρίς να λογαριάσετε ότι στη στροφή σάς είχε στημένη ενέδρα η ανοησία —κι αυτή μαύρη κι άραχλη, ουδέ καν «χρωματιστή»— για να σας κατατροπώσει. Καλά να πάθετε! Ελάτε τώρα μαζί μας να τη γνωρίσετε, την Α.Ε. την Ανοησία· τότε θα αντιληφθήτε καλύτερα το μέγεθος της ευφυΐας σας, σίγουρα!

Έχω γράψει και παλιότερα (στην ιστογραφή μου Ανοησίες…) για τον αμερικανό ποιητή, ευθυμογράφο, εκδότη, καλλιτέχνη και τεχνοκριτικό Γκέλετ Μπέργκες (1866–1951), καθώς και για το βιβλίο του «The BURGESS Nonsense Book» (sic, στο εξώφυλλο) ή «THE Burgess NONSENSE BOOK» (sic, στα εσώφυλλα), παναπεί «ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΩΝ ΑΝΟΗΣΙΩΝ του Μπέργκες» (όπως το πάρει κανείς: του Μπέργκες είναι το βιβλίο ή οι ανοησίες;). Εδώ και σε κάποιο επόμενο σημείωμά μου θα παρουσιάσω αποσπάσματα από το πρώτο μέρος του βιβλίου αυτού. Το μέρος αυτό είναι μια συλλογή από τετράστιχα ή λιμερίκια (για τα λιμερίκια βλέπετε επίσης στην ιστογραφή μου Ανοησίες…), πνευματώδη και "ανόητα", χαριτωμένα ανόητα, θα έλεγα, μιας και η "ανοησία" τους μάλλον είναι μια απρόβλεπτη όψη της πραγματικότητας, μια άλλη διάστασή της. Ή, κατά τον ίδιο τον συγγραφέα, «η ανοησία είναι η τέταρτη διάσταση της λογοτεχνίας» («nonsense is the fourth dimension of literature»), όπως μας διδάσκει στο ιδιότυπο σχολείο του, «Το Σχολείο της Ανοησίας» («The Nonsense School»). Κάποια από τα ποιήματα του βιβλίου τα έχω μεταφέρει στα ελληνικά, προσπαθώντας όσο μου ήταν μπορετό να μην ξεμακρύνω από το πρωτότυπο κείμενο, μα προπαντός να διατηρήσω την αρχική μορφή τους (μέτρο και ομοιοκαταληξία). Αυτά θα σας παρουσιάσω εδώ, καθότι —σκέφτηκα— και που δεν γράφω (συνήθως, έστω) ανοησίες, τι έγινε; Βγήκε τίποτα;

Προσέξτε στο σκίτσο του Σχολείου της Ανοησίας (όλα τα σκίτσα του βιβλίου είναι του συγγραφέα) τον υπερφυσικό μπεμπέ, καθηγητή στην έδρα, να διδάσκει τους ώριμους έως υπερώριμους μαθητές του. Συγκρατήστε ακόμη τη φιγούρα που ζωγραφίζουν οι δύο μαθητές που βρίσκονται σε πρώτο πλάνο στο σκίτσο, θα τη δούμε παρακάτω. Η ίδια φιγούρα εμφανίζεται επίσης σε αρκετά σκίτσα αναρτημένα στον πίνακα. Οι πιο παρατηρητικοί θα πρόσεξαν ότι βρίσκεται και στο εξώφυλλο του βιβλίου.

Αλλά ας σας παρουσιάσω πρώτα, πριν από τα ποιήματα (της ανοησίας), την ίδια την Α.Ε. την Ανοησία, όπως τη θέλει η πένα του συγγραφέα. «Μούσα της Ανοησίας» την αποκαλεί. Η μορφή της συνοδεύεται και από το σχετικό χιουμοριστικό τετράστιχο, που το έχω μεταφέρει στα ελληνικά. Θαυμάστε την πλαστικότητα και την ευλυγισία της, και στο εξής να μην έχετε απορία πώς τα καταφέρνει και χώνεται παντού —μα παντού!

Αυτή ‘ναι Η ΜΟΥΣΑ ΤΗΣ ΑΝΟΗΣΙΑΣ,This is THE MUSE OF NONSENSE, See!
στραμπουλιγμένη σε βαθμό βλακείας!Preposterously Strained is She;
Παράλυτες φιγούρες δίχως νόρμες·Her Figures have nor Rule nor Joint
χαζολογά στον κόσμο μας αιώνες!And so it’s Hard to See the Point!

Θα κλείσω το σημερινό μου αφιέρωμα στη μούσα της Ανοησίας με το πιο γνωστό, ίσως, ποίημα του Γκέλετ Μπέργκες, τη «Μοβ Αγελάδα», που περιέχεται στο εν λόγω βιβλίο. Στο επόμενο σημείωμά μου που θα αφιερώσω στην Ανοησία, θα γράψω περισσότερα για το ποίημα αυτό, καθώς και δύο… αντιλόγους στη «Μοβ Αγελάδα»: έναν από τον συγγραφέα και έναν από μένα. (Αμέ τι; Νομίζετε ότι υστερώ εγώ σε ανοησία;)

Η μοβ γελάδαThe purple cow
******
Της μοβ γελάδας τη γιορτή ετοιμάζω:The Purple Cow's Projected Feast:
Του μύθου της τη λάμψη πώς θαυμάζω!Reflections on a Mythic Beast,
Τρανή να πω πως είναι, δεν διστάζω!Who's Quite Remarkable, at Least.
******
Γελάδα μοβ ποτέ δεν είδαI never saw a purple cow,
κι ούτε θα δω ποτέ νομίζω·I never hope to see one;
μα κι αν τη δω, τι πως την είδα;But I can tell you, anyhow,
Αρκεί γελάδα μοβ μη γίνω!I'd rather see than be one!

Συνεχίζεται…