Τρίτη, Φεβρουαρίου 07, 2012

Φιλοπαίγμονες εν ου παικτοίς

Η αρχαϊκούρα που είχα την έμπνευση να βάλω για τίτλο της σημερινής ιστογραφής μού δίνει την ευκαιρία να ξεκινήσω με κάποιες γλωσσικές παρατηρήσεις, προς μεγάλη μου ικανοποίηση, χαρά και αγαλλίαση, όπως καταλαβαίνετε όσοι με γνωρίζετε («αδιόρθωτος διορθωτής» γράφει η κάρτα επισκεπτηρίου μου), πολύ περισσότερο που έχω πολύ καιρό να γράψω εδώ κάτι σχετικό με τη γλώσσα. Αλλά, να το φωνάξω άλλη μία φορά: Τη γλώσσα μας, εμείς (όπως και όλοι οι άνθρωποι όπου γης, φυσικά) την αγαπάμε και την υπερασπιζόμαστε, ως στοιχείο της ταυτότητάς μας, του πολιτισμού μας· αλλά, βέβαια, τη γλώσσα όπως την κατέχει και τη μιλάει καθένας, μορφωμένος ή αμόρφωτος· όχι τη γλώσσα που οι φιλόλογοι, οι γλωσσολόγοι, οι επαΐοντες, οι επιστήμονες, απλώνουν στον εργαστηριακό τους πάγκο, κάτω από τα γλωσσικά μικροσκόπια και τους γλωσσικούς μικροτόμους, για τα την ανατμήσουν[1], να την αναλύσουν, να τη μελετήσουν ή, ακόμη, και να τη "συμμορφώσουν", να την "αναμορφώσουν", να τη διαμορφώσουν εντέλει (κατά το δοκούν, εννοείται, ο καθένας). Και να φωνάξω ακόμη ότι είναι λογικό και επόμενο, στους ζοφερούς καιρούς που ζούμε, άλλα πράγματα να μας απασχολούν κατά προτεραιότητα. Κι εγώ στο σημερινό μου σημείωμα σε τέτοιο «άλλο πράγμα» θέλω να εστιάσω και μαζί μου να ζητήσω να εστιάσετε κι εσείς την προσοχή σας. Αλλά ας συντομεύω πρώτα με τα γλωσσικά. Λοιπόν, φιλοπαίγμων (πληθ.: φιλοπαίγμονες) είναι αυτός που αγαπάει το παιχνίδι, που του αρέσει να παίζει· παικτός (–ή, –όν) είναι επίθετο (το παικτοίς είναι δοτική πληθυντικού: τοις παικτοίς), από το ρ. παίζω (απ' όπου και το συγγενές παίκτης) και σημαίνει αυτός που μπορεί να παιχτεί, αυτός που μπορεί να είναι αντικείμενο παιχνιδιού (παράβαλε: κτιστός, αγαπητός, μισητός κ.ά.). Ου παικτός είναι αυτός που δεν είναι παικτός, δηλαδή αυτός που δεν μπορεί να είναι αντικείμενο παιχνιδιού. Συνήθως λέμε: (αυτός) παίζει εν ου παικτοίς, δηλαδή ότι παίζει με πράγματα που δεν είναι για παιχνίδι.

Δικαίως θα έχετε αναρωτηθεί «για ποιον χτυπά η καμπάνα», διότι βεβαίως θα έχετε ψυλλιαστεί ότι κάποιον… περιποιούμαι με τη φράση του τίτλου· κάποιος, δηλαδή, είναι αυτός ο «φιλοπαίγμων», και μάλιστα σε πράγματα που δεν σηκώνουν παιχνίδια. Σωστά! Μόνο, δεν είναι κάποιος —μακάρι να ήταν μονάχα ένας!—, είναι κάποιοι, εξ ου και ο πληθυντικός φιλοπαίγμονες: είναι οι ξεπουλημένες πλειοψηφίες των διοικήσεων των τριτοβάθμιων συνδικαλιστικών οργανώσεων, της ΑΔΕΔΥ και της ΓΣΕΕ. Και ιδού γιατί, κατά τη δική μου κρίση βέβαια:

Σήμερα, 7 Φεβρουαρίου, είχαμε πανελλαδική απεργία στον δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα, ύστερα από απόφαση των αντίστοιχων συνομοσπονδιών, της ΑΔΕΔΥ και της ΓΣΕΕ, σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τα σχεδιαζόμενα νέα αντιλαϊκά μέτρα. Και πότε προκηρύχθηκε η απεργία αυτή; Μόλις λίγες ώρες νωρίτερα, την προηγούμενη το μεσημέρι.
—Καλά, κακό είναι να αντιδρά το συνδικαλιστικό κίνημα, ή ένα συνδικαλιστικό όργανο, με τέτοια ταχύτητα;
Ασφαλώς όχι, αν πράγματι πρόκειται περί ταχύτητας και όχι περί… νάρκης (με οποιαδήποτε έννοια: είτε την αφηρημένη [άυλη], του ύπνου, είτε τη συγκεκριμένη [υλική], του εκρηκτικού όπλου, του ύπουλου δυναμίτη). Αν, ας υποθέσουμε, χθες σημειωνόταν κάποια απρόβλεπτη δυσμενής για τους εργαζόμενους εξέλιξη, τότε ναι, άξια συγχαρητηρίων θα ήσαν τα συνδικαλιστικά όργανα για την εγρήγορσή τους και την αστραπιαία αντίδρασή τους. Αλλά κάθε άλλο παρά περί αυτού πρόκειται, όπως πολύ καλά γνωρίζουμε όλοι μας. Τίποτε το απρόβλεπτο, τίποτε το αναπάντεχο· προδιαγεγραμμένα και απολύτως προβλέψιμα όλα.
—Εν πάση περιπτώσει, ίσως επιμείνει κάποιος καλοπροαίρετα, είναι κακό να προκηρυχθεί μια απεργία, σήμερα μάλιστα που το ένα αντιλαϊκό μέτρο έρχεται μετά το άλλο; Γκρίνια όταν δεν κινητοποιείται η ΑΔΕΔΥ ή η ΓΣΕΕ, γκρίνια και όταν κινητοποιούνται;
Ε, όχι, κύριοι! Δεν παίζουν με το όπλο της απεργίας, δεν παίζουν με τις εργατικές κινητοποιήσεις, δεν παίζουν με το κίνημα! Η ΑΔΕΔΥ και η ΓΣΕΕ, από μέρες τώρα, προφασίζονταν ότι δεν προλάβαιναν να οργανώσουν όπως έπρεπε (αυτό, κυρίως…) την απεργία για τις 9 Φεβρουαρίου, όπως ζήτησε το ΠΑΜΕ. Μάλλον ήσαν απασχολημένοι με τον… διάλογο (τον κοινωνικό) —γι' αυτό πάμε κατά… διαλόγου! Αλλά από χτες το μεσημέρι, μέσα σε λίγες ώρες, πρόλαβαν να προετοιμάσουν τη σημερινή απεργία! (Ας μην ήταν το ΠΑΜΕ…) Θα μου πείτε, και θα έχετε δίκιο, πότε προετοίμασαν αυτοί απεργία; Τι να σας πω, μόνο πότε υπονόμευσαν τις απεργιακές κινητοποιήσεις μου 'ρχεται στο μυαλό. Αυτό που κάνατε, κύριοι καρεκλοκένταυροι της ΑΔΕΔΥ και της ΓΣΕΕ, συνιστά εκφυλισμό της απεργιακής κινητοποίησης. Και αυτό, υπό τις σημερινές συνθήκες της έντασης της επίθεσης του κεφαλαίου και, συνακόλουθα, της ανάγκης ανάπτυξης της αντίστασης των εργαζομένων, συνιστά εγκληματική ενέργεια, προδοσία. Και δύσκολα θα με πείσετε ότι δεν το κάνατε εκ του πονηρού: Είχατε δεδομένη για χτες, 6/2, το απόγευμα τη διαδήλωση του ΚΚΕ. Δεδομένο και το συλλαλητήριο του ΠΑΜΕ μεθαύριο, 9/2, με απεργίες την ίδια μέρα σε αρκετούς χώρους δουλειάς όπου δρουν ταξικά προσανατολισμένα σωματεία. Δεδομένο και το προσκλητήριο στη συναυλία αλληλεγγύης στους χαλυβουργούς το απόγευμα σήμερα (7/2). Και είπατε να παίξετε τρίλιζα και να τη βγείτε στο ΠΑΜΕ με… απεργία στις 7/2. Αλλά εμείς δεν μασάμε, όπως είδατε, ε;

Φιλοπαίγμονες εν ου παικτοίς…

— — — — — — — — — — — — — — — — — — — —

[1]να ανατμήσουν ή να ανατάμουν; Η αναζήτηση στον Γκούγκλη δίνει για τον πρώτο τύπο (τον σίγουρα σωστό τύπο της νεοελληνικής) μόνο 5 ανευρέσεις, εκ των οποίων διακεκριμένες είναι 3 (οι άλλες ταυτίζονται)! Για τον δεύτερο τύπο (Ομηρικός και δωρικός, ούτε καν αττικός, τς, τς, τς!) δίνει 221 ανευρέσεις! Ανεξιχνίαστες οι βουλές του Γκούγκλη. Εγώ πάντως απέρριψα τη «βοήθεια του κοινού»· προτίμησα τη βοήθεια του νου —σε καλό μου!